Rationalisering

Een manier om zichzelf te rechtvaardigen door – bewust of onbewust – gedragingen, drijfveren of gevoelens fraaier en verstandiger uit te leggen dan ze zijn. Dit is een zeer oud afweermechanisme, dat waarschijnlijk door Jones als eerste werd beschreven (Freud, 1929a; 9: 553). Freud geeft het voorbeeld van de pseudorationele verklaringen die mensen geven als ze onder invloed van posthypnotische suggestie een paraplu opsteken in de kamer. Rationaliseren wordt weer onderscheiden van intellectualiseren: dat betekent alles slechts verstandelijk benaderen, met veel abstracties en algemeenheden.