Bewustzijn

Het feit dat het menselijke geestesleven behalve het bewustzijn ook het onbewuste omvat, is fundamenteel voor de psychoanalyse. In descriptieve zin betekent bewust: men heeft er weet van, registreert zijn indrukken. In metapsychologische zin is bewustzijn de functie van het systeem Waarneming-Bewustzijn (W-Bw) en mogelijk van het systeem Voorbewust-Bewust (Vbw-Bw). Economisch gezien is karakteristiek voor het systeem W-Bw dat het beschikt over een vrije energie die bepaalde elementen kan bezetten (aandacht geven).

De metapsychologische voorstelling die Freud geeft van de systemen Bewust en Onbewust is soms omstreden binnen de psychoanalyse, maar niet het feit van de dynamiek tussen bewust en onbewust. Hoe meer als vanzelf en ongemerkt een gegeven voor iemand buiten beeld blijft, hoe meer iets onbewust is. De psychoanalytische behandeling is er onder meer op gericht onbewuste zaken bewust te maken – zaken die men niet heeft kunnen registreren of willen weten. Dit bewust maken gebeurt via het spreken. Het bewustzijn is over het algemeen gekoppeld aan woorden. Wat men uitspreekt bestaat, heeft een andere realiteit dan dat waarvan men zich niet bewust is of wat men nog niet onder woorden heeft gebracht. Zie Genezing