Psychoneuroanalyse

Term die staat voor het recente inzicht dat psychoanalytische interventies slechts klinische effecten sorteren door uiteindelijk het biologische substraat te beïnvloeden. Psychoanalyse, evenals alle andere vormen van psychotherapie, is daarmee in feite ook een biologische interventie. De beïnvloeding van het biologische substraat komt tot stand doordat – vooral intens emotionele – ervaringen een belangrijke, sturende rol spelen bij het aflezen van erfelijk materiaal. Dit resulteert in veranderingen van de effectiviteit van de signaaloverdracht tussen zenuwcellen, hetgeen de biologische basis is van alle leerprocessen.

Hoewel deze term van recente datum is, past deze denkwijze helemaal bij Freud, die nooit de band tussen psyche enerzijds en biologie anderzijds uit het oog verloor. Hij was opgeleid als neuroloog, had op dat vakgebied veel gepubliceerd voordat hij psychoanalyticus werd en hij trachtte – tevergeefs overigens – psychologie op neurologische basis te stellen (1950c). In ruimere zin verwijst psychoneuroanalyse naar een nieuw wetenschapsgebied dat zich bevindt op het raakvlak van de psychoanalyse en de neurowetenschappen. [JB]