Terrorisme, religieus

Idealisering (van een heilig object of persoon) is een centraal mechanisme in religie en dit verklaart dat veel terroristische bewegingen religieus gemotiveerd zijn. James W. Jones omschrijft religieus terrorisme als ‘het gebruik van geweld, vaak in symbolische maar dodelijke acties, ten dienste van heilige doelen of waarden’ (Jones 2008: 27). Terrorisme moet volgens hem begrepen worden als een multidimensioneel fenomeen waarin sociale, politieke, maatschappelijke en individuele factoren samenkomen. In religieus gemotiveerd terrorisme spelen volgens Jones naast specifiek religieuze motieven, zoals het verlangen naar contact met een ultieme, hogere werkelijkheid en het verlangen naar zuivering van het kwaad, vooral narcistische problematiek en behoeften een rol spelen. Religieus terrorisme wordt ten eerste gekenmerkt door ervaringen van schaamte ten opzichte van een geïdealiseerd object en vernedering door een autoritaire leider; en ten tweede door een apocalyptische visie gekenmerkt door splitsing, waarin een spoedige, radicale en gewelddadige transformatie van de ‘verrotte’ wereld wordt verwacht door middel van een kosmische strijd tussen algoede en alkwade krachten (Jones 2008 en 2010). Volgens Jones is idealisering een noodzakelijke stap naar het gevoel van eigenwaarde en naar de cohesie van het zelf en vormt zij de bron van idealen, ambitie en engagement. Mensen met een zwak zelf zijn echter geneigd tot onrealistische over-idealisering; zij kunnen zich gemakkelijk uitleveren aan een religieuze leider en hun narcistische woede projecteren op ‘anderen’, gepercipieerd als ‘vijanden van God’. Een zwak zelf, gebrekkig gevoel van eigenwaarde en zelftwijfel kunnen zo, gekoppeld aan sociale ervaringen van vernedering, een voedingsbodem vormen voor religieus terrorisme. [THZ]