Suggestie

Freud definieert het wezen ervan als: ‘beïnvloeding zonder voldoende logische motivering’ (1921c; 8: 245). Hij is van mening dat de psychoanalytische behandeling voldoende logische gronden levert; daarom is zij als goud in vergelijking met het koper van de directe suggestie (1919a; 8: 58). Bij bredere toepassing van de psychoanalyse zou haar goud wellicht gecombineerd moeten worden met het koper van de suggestie, en misschien zou de hypnotische suggestie weer gebruikt moeten worden, voegt Freud eraan toe. Het is de vraag of suggestie en logica zo tegenover elkaar gesteld kunnen worden. Hier geldt hetzelfde als bij steun en bij corrective emotional experience: bij effectonderzoek blijkt niet slechts het zuivere goud te werken. Ook het prestige van de psychoanalyticus, het ritueel en de catharsis doen hun werk. In het geval van een overdrachtsgenezing, waarbij de patiënt afhankelijk blijft en de analyticus gaat functioneren als een benzinestation waar van tijd tot tijd bijgetankt moet worden, betreft het meestal suggestie in de schadelijke zin van het woord. Maar dat suggestie en suggereren – niet in de betekenis van opdringen, maar van iets duidelijk voorleggen – iemand op weg helpen, waarna hij zelf verder kan, daar lijkt niets tegen. Dat kan ook bij het zuivere goud van de analyse van pas komen.