Ziekte-inzicht

Ziekte-inzicht is een begrip uit de geneeskunde, meer in het bijzonder uit de psychiatrie. Het duidt op de mate waarin de patiënt zich bewust is van zijn stoornis, deze bij zichzelf herkent en kan verklaren. Bij schizofrenie en hersenletsels is dikwijls sprake van een gebrek aan ziekte-inzicht, hetgeen de medewerking door de patiënt aan zijn behandeling belemmert.In psychoanalytische behandelingen komt men ook verschillen tegen in de mate waarin de patiënt inzicht heeft in de aard van zijn problematiek en het verband tussen deze problematiek en zijn persoonlijkheid. Patiënten kunnen hun problemen herkennen en als klacht presenteren, zonder dat de ze inzicht vertonen in het eigen aandeel daarin. De oorzaak kan bijvoorbeeld uitsluitend gezien worden in een lichamelijke ziekte of in een externe omstandigheid. Een en ander hangt af van het introspectief vermogen van de patiënt, dat wil zeggen het vermogen om het eigen denken, voelen en handelen te zien en te overdenken. Afwezigheid van dit vermogen vormt een slechte prognose voor de psychoanalytische behandeling, maar ziekte inzicht kan zich in de loop van de therapie ontwikkelen. De patiënt beweegt zich dan van een egosyntone positie naar een egodystone, naar gelang hij de betrokken psychische fenomenen en karaktereigenschappen als eigen of als niet bij hem passend ervaart. [AB]