Noodlotsneurose

Iemand leidt een bestaan dat gekenmerkt wordt door het periodiek terugkeren van eenzelfde aaneenschakeling van onaangename gebeurtenissen. De betreffende persoon lijkt hieraan onderworpen te zijn als aan een noodlot dat zich buiten hem om voltrekt. Hij roept echter dit noodlot over zichzelf af, hij is accident prone. ‘Hetzelfde wat de psychoanalyse aantoont in overdrachtsverschijnselen van neurotici, kan men ook in het leven van niet-neurotische personen terugvinden. Bij hen maakt het de indruk van een noodlot dat hen achtervolgt, een demonische trek in hun wijze van beleven. De psychoanalyse heeft zo’n noodlot van meet af aan als goeddeels zelf veroorzaakt en door vroeg-infantiele invloeden gedetermineerd beschouwd’ (Freud, 1920g; 8: 179). Met name (onbewust) schuldgevoel en zelfbestraffing kunnen eraan ten grondslag liggen, of de wens bezorgdheid te wekken. Zie ook Herhalingsdwang, Masochisme en Strafbehoefte.