Alcoholisme

Vanuit de psychoanalytische visie heeft alcoholisme te maken met een psychische breuklijn die al vroeg is ontstaan. Vanuit deze breuk of dit tekort ontstaat de dwingende en onweerstaanbare behoefte om alcohol te drinken ofwel de dwang om alcohol radicaal uit te sluiten. Een psychoanalytische visie beschouwt de alcoholist als iemand wiens innerlijke wereld op zulk een manier gestructureerd is dat deze hem in sterke mate kwetsbaar maakt voor de ontregelende invloed van pijnlijke affecten zoals woede*, schuld*, schaamte*, depressie*, angst* en verveling. Alcohol wordt dan gebruikt om deze ondraaglijke gevoelens te verzachten of zelfs geheel weg te nemen. Drinken wordt dan een vorm van zelfmedicatie. In de psychiatrie worden doorgaans de begrippen alcoholafhankelijkheid en alcoholmisbruik gebruikt. Problematisch alcoholgebruik, een term die deze beide stoornissen omvat, is een heterogene groep van stoornissen met een multifactoriële etiologie waarbij in het ontstaan zowel genetische* als omgevingsfactoren een rol spelen. Deze aandoeningen kennen een procesmatig verloop en worden gekenmerkt door een hoog terugvalpercentage. Problematisch alcoholgebruik komt tot stand op grond van een complexe interactie tussen psychostructurele defecten, ontwikkelingsdeterminanten, genetische en familiale invloeden, culturele factoren en omgevingsinvloeden. Men is op dit ogenblik van mening dat problematisch alcoholgebruik waarschijnlijk meer te maken heeft met genen, cultuur en maatschappelijke ambivalenties ten aanzien van alcoholgebruik dan met de persoonlijke voorgeschiedenis en de persoonlijkheidsfactoren van het individu. De laatste tien jaar begrijpen we ook beter hoe neurobiologie en verslaving met elkaar verweven zijn. Vermoedelijk is er een verband met een stoornis van het beloningssysteem van ons brein. Naast een individuele biologische kwetsbaarheid kunnen ook directe effecten van alcohol op de hersenen een verklaring vormen voor het misbruik en de afhankelijkheid ervan. [MH*]