Borderlinestoornis

Dit betreft een ziektebeeld op de grens tussen neurose en psychose, dat vroeger onder andere genoemd werd: wandelende schizofrenie (Zilboorg), alsof-persoonlijkheid (Deutsch), pseudoneurotische schizofrenie (Hoch en Polatin). De borderlinestoornis wordt gekenmerkt door een zeer hoge instabiliteit met betrekking tot affecten, stemmingen, gedrag, impulsen, objectbetrekkingen en zelfbeeld. Voor de etiologie worden verschillende modellen gehanteerd, maar allen zijn het erover eens dat er sprake is van een vroege stoornis in de objectbetrekkingen. Met gebruik van bepaalde parameters wordt tegenwoordig de borderlinestoornis in een aantal gevallen als goed te behandelen beschouwd in een psychoanalytische psychotherapie of met cognitief-gedragstherapeutische technieken. De term “borderline” komt bij Freud niet voor. [DB]

Aanvankelijk werd vooral “borderlinetoestand” bedoeld; een psychisch evenwicht dat niet geheel als neurotisch, maar ook niet alleen als psychotisch kan worden omschreven. Robert Knight markeerde dit concept voor het eerst op een duidelijke manier in 1952. De laatste jaren wordt er – in de lijn van het werk van Otto Kernberg – vooral ‘borderlinepersoonlijkheidsorganisatie’ mee bedoeld. Dit concept verwijst in hoofdzaak naar een niveau van functioneren van het ego waarbij primitieve afweermechanismen (zoals splitsing) worden gebruikt, er een diffuse identiteit aanwezig is, maar de realiteitstoetsing ongestoord verloopt. Het belang van de psychodiagnostiek is gelegen in de, in vergelijking tot de neurosen, afwijkende psychoanalytische behandeltechnieken die in deze gevallen nodig geacht worden. [JD]