Fausse reconnaissance

In een kort artikel (1914a) ontleedt Freud dit verschijnsel. Dit doet zich voor wanneer een patiënt een herinnering vertelt en vervolgens opmerkt dat hij dit al verteld heeft, terwijl de analyticus zeker weet dat dit niet het geval is. Wijst hij echter de analysand op het feit dat het verhaal voor hem nieuw is, dan zal deze met kracht ontkennen. Tegelijk raakt de analyticus er steeds meer van overtuigd dat het gehoorde voor hem nieuw is. Hoewel volgens Freud analysand en analyticus beiden aan paramnesie kunnen lijden, is het vaak de analysand die zich heeft vergist. Het blijkt later dat hij eerder van plan is geweest om de betreffende mededeling te doen, maar door weerstanden werd tegengehouden. Hij heeft dan de intentie met de uitvoering ervan verward. Freud verbindt dit “déjà raconté” met het bekende “déjà vu” en hij geeft het voorbeeld van een patiënt bij wie dit naar een dekherinnering verwees. Het “déjà raconté” kon bij hem tot een onbewust en onuitgevoerd voornemen herleid worden.

Freud geeft overigens een andere verklaring van het “déjà vu” in De droomduiding (1900a). Daar gaat het om landschappen die in dromen voorkomen en die men eerder gezien meent te hebben. Freud ziet hierin een gefantaseerde representatie van het geslachtsdeel van de moeder, waar men ‘altijd eerder geweest is’. [SL]