Genezing

Wanneer is een patiënt genezen? Allerlei formuleringen doen opgeld: als hij symptoomvrij is, als de klachten verdwenen zijn waarmee hij kwam, als hij tevreden is met het bereikte resultaat, als de lijdensdruk verdwenen is, of zelfs als hij zich gelukkig voelt. Freud gebruikt wel de formulering: wanneer de libido optimaal gebruikt wordt (zie 1937c). Zeker is dat een genezing in psychoanalytisch kader iets anders is dan de genezing van een gebroken been en dat genezingen door psychoanalyse gewoonlijk relatief zijn. Freud was realistisch in deze zaken. Bekend is zijn formulering: ‘Zonder twijfel zou het lot er minder moeite mee moeten hebben dan ik om uw kwaal op te heffen; maar u zult tot de overtuiging komen dat er veel mee gewonnen is als het ons lukt uw hysterische misère te veranderen in gewoon ongeluk. Daartegen zult u zich met een weer genezen zielenleven beter kunnen verweren’ (Freud, 1895d, 1: 702). Elders drukt Freud dit op een andere manier uit: ‘U hebt zich bij het gezond worden van een neuroticus iets anders voorgesteld, namelijk dat hij een ander mens wordt nadat hij zich aan de moeizame arbeid van een psychoanalyse heeft onderworpen, en dan zou het hele resultaat zijn dat hij iets minder onbewuste en iets meer bewuste dingen in zich heeft dan tevoren! Wel, waarschijnlijk onderschat U de betekenis van zo’n innerlijke verandering. De genezen neuroticus is werkelijk een ander mens geworden, maar in wezen is hij uiteraard dezelfde gebleven; ik bedoel dat hij geworden is zoals hij in het beste geval onder de gunstigste condities had kunnen worden’ (Freud 1916-17a, 7: 582). Zie ook Freud (1937c, 10: 273). Zie Gezondheid, Normaliteit en Vlucht in de ziekte.