Setting, psychoanalytische

Vrije associatie, gelijkzwevende aandacht en techniek constitueren de analytische situatie. Freud noemt dit zijn moeilijkste verworvenheid. Hij verdroeg het niet de hele dag te worden aangestaard en daarom zat hij áchter de bank waarop de patiënt lag (1925d; 9: 97). Echter niet alleen daarom: deze opstelling hielp ook de vrije associatie van de patiënt en zijn eigen gelijkzwevende aandacht. Hij zag zijn patiënten iedere dag behalve op zondag; in lichtere gevallen volstond hij met driemaal per week. De totale duur van de behandeling was echter gewoonlijk veel korter dan tegenwoordig. Zie ‘Over het inleiden van de behandeling’ (1913c). De frequentie en de bank zijn echter een hulpmiddel van de setting en deels individueel bepaald, niet zonder meer een integrerend deel ervan. In gesprekken met een echtpaar of een gezin of in groepstherapie is de bank sowieso uitgesloten, maar kan wel psychoanalytisch worden gewerkt. Mutatis mutandis kan men vaak iets vergelijkbaars zeggen omtrent een therapeutische gemeenschap of een borderlinekliniek. De theorie erachter is dan psychoanalytisch. Er wordt gewerkt met overdrachtsrelaties tussen de patiënten onderling, met de staf en ook naar de als veilig of onveilig beleefde kliniek als geheel.