Schaduw

Term waarmee Jung de andere kant van het individu aanduidt, de onbewuste tegenpool van het bewuste Ik. De (meestal pijnlijke) erkenning hiervan in de persoon zelf maakt deel uit van het individuatieproces. Freud gebruikt het woord in een andere betekenis onder andere in ‘de schaduw van het object, die in de melancholie op het Ik is gevallen’ (1916-17g; 7: 139; 1921c; 8: 261).

Wat daarover staat in de psychoanalytische literatuur gaat terug op Freud in Colleges Inleiding tot de Psychoanalyse, college XXVI: ‘Het lijkt alsof de libido bij dementia praecox, in haar streven om weer bij de objecten te komen, werkelijk iets van die objecten te pakken krijgt, doch als het ware alleen hun schaduw, ik bedoel de woordvoorstellingen die bij de objecten horen.’ (1916-17a; 7: 570)