Termineren

Het beëindigen van de psychoanalytische behandeling. Het gaat erom dat de patiënt de analyticus verlaat en niet het omgekeerde. Voor de analysand ligt het gevoelig: verlatingsangsten en separatieproblemen worden weer gewekt. Zal het op eigen benen staan goed gaan? Nadat men zich aanvankelijk uit schaamte verzette tegen de afhankelijkheid van de analyticus, is nu niet meer de hechting maar de losmaking het probleem. De analyticus van zijn kant kan zich eveneens zijn gaan hechten aan zijn analysand en ook hij lijdt een verlies.

Er bestaat een belangrijk verschil tussen een behandeling waarin van tevoren een eindterm (een datum of een aantal zittingen) wordt afgesproken en die waarin dat wordt opengelaten, zoals in een psychoanalyse. Ook in het laatste geval is het einde voortdurend aanwezig door onderbrekingen, weekends, vakanties en dergelijke. Bij mensen die toch al moeite hebben zich te hechten is het van belang niet meteen over het einde te praten, want dan zullen zij nooit echt beginnen, omdat ze immers toch weer weg moeten. Dan vermijden ze die pijn liever.

Het woord “termineren” komt bij Freud niet voor en hij heeft er niet veel over geschreven; hier en daar een terloopse opmerking in zijn geschriften (bijvoorbeeld 1913c; 6: 195 en nog het meeste wellicht in 1937c). Hij schrijft over de uitzonderlijke termijnstelling door de analyticus in de behandeling van de Wolvenman (1918b, 6: 483). Zie ook Negatieve therapeutische reactie.