- Duits: Komplex (Lacansch)
- Engels: complex (lacanian)
- Frans: complexe (lacanien)
In het vroege werk van Lacan is het complex een verinnerlijkte constellatie van onderling interagerende hoofdrolspelers uit de (vroeg)kinderlijke omgeving van het kind. Het biedt de grondstof voor een scenario dat door het subject wordt uitgespeeld en dat op de leest van deze onderlinge verhoudingen en/of conflicten is geschoeid (Lacan, 1936, p. 90). Lacan behoudt drie familiale complexen (1938). Het eerste is het ontwenningscomplex dat plaatsgrijpt bij het altijd als voortijdig ervaren spenen van het kind. Daarna komt het intrusiecomplex wanneer met de geboorte van een jonger kind een kaper op de kust komt en een vermeend exclusiviteitscontract wordt verbroken. Derde en laatste is het klassieke oedipuscomplex. Het betreft in toenemende mate cultuurlijke (en niet louter natuurlijke) producten die hun (al dan niet dramatische) stempel op het psychische leven drukken. [MK]
Literatuur
- Lacan, J. (1936) ‘Au-delà du principe de réalité’. In: Ecrits. Du Seuil, Parijs, 1966, p. 73-92.
- Lacan, J. (1938) Les complexes familiaux dans la formation de l’individu. Essai d’analyse d’une fonctions en psychologie. Navarin, Parijs, 1984.