Film

Karl Abraham en Hanns Sachs ondersteunden in 1926 tegen de zin van Freud – die een filmische uitbeelding van psychoanalyse voor onmogelijk hield – het tot stand komen van de eerste psychoanalytische film Geheimnisse einer Seele, van de regisseur Pabst. Sinds 1997 heeft de filmrubriek een vaste plaats in de International Journal of Psychoanalysis verworven. De nadruk lag aanvankelijk op de dynamiek van het onbewuste, de beeldtaal en de mechanismen van de droomvorming, met een zekere fascinatie voor de psychopathologie. Soms figureren analyticus/psychiater en patiënt op zeer stereotiepe wijze, dan weer vormt het psychoanalytische gedachtegoed de inspiratie en gaat het om een soort van toegepaste psychoanalyse. In de psychoanalytische filminterpretatie kunnen verschillende methodieken worden onderscheiden. In de klassieke benadering interpreteerde men naar analogie van de literatuurkritiek vooral de inhoudelijke aspecten van het verhaal: een karakter, de onderliggende symboliek en culturele aspecten, infantiele angsten afkomstig uit de paranoïde-schizoïde positie zoals die vaak in horror- en sciencefictionfilms worden verbeeld. Men maakte analyses met behulp van de techniek van de droomduiding of concentreerde zich op de autobiografische aspecten van de filmmaker. In het bijzonder onder invloed van de lacaniaanse theorie is de aandacht verschoven naar de rol van de kijker, de betekenis van de blik en de cinematografische aspecten van het medium. A pervert’s guide to cinema (2006) van de Sloveense filosoof en psychoanalyticus Slavoj Žižek is een filmdocument dat bovengenoemde invalshoeken combineert. Zie Cultuur, Literatuur en Toneel. [FdV]