- Duits: hypnopompische Bilder/Halluzinationen
- Engels: hypnopompic imagery/hallucinations
- Frans: images/illusions hypnagogiques
Hypnopompie, ofwel ‘de slaap volgend’ is de overgang van slapen naar waken. (De overgang van waken naar slapen heet hypnagogie en betekent ‘de slaap voorafgaand’).
De term komt van Frederic William Henry Myers (1843-1901). Hij wordt gezien als een belangrijke vroege dieptepsycholoog en had veel invloed op collega’s als William James, Pierre Janet, Théodore Flournoy en Carl G. Jung.
In beide toestanden komen zogenaamde ‘sluimerhallucinaties’ voor. Ze kunnen bijzonder beangstigend en realistisch zijn. In het hypnopompe stadium doen zich vlak voor het ontwaken beelden voor die lijken op hypnagogische beelden. Deze hallucinaties zijn in feite dromen op het verkeerde tijdstip. Het komt algemeen voor hoewel het opmerkelijk is dat 65 procent van narcolepsiepatiënten hypnagogische of hypnopompe hallucinaties rapporteren.
Toch is de hypnopompie niet hetzelfde als hypnagogie, al heeft het er veel van weg. Er is een verminderde activiteit in de frontale kwabben vlak na het ontwaken – ook wel ‘sleep inertia’ of ‘slaapmatheid’ genoemd. Deze zorgt voor een verminderd reactievermogen en een verslechterd kortetermijngeheugen. [JE]
Literatuur
- Droogleever Fortuyn, H.A. (2011) Narcolepsy, aspects of the psychiatric phenotype. Proefschrift (via http://www.psy.nl).
- Myeres, F.W.H. (1922) De menschelijke pesoonlijkheid en haar voortbestaan na den lichamelijken dood. Wereldbibliotheek, Amsterdam.